Hội thảo cuối cùng Dự án tăng cường kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc – Thiết kế kỹ thuật và Lập hồ sơ mời thầu: thành quả các bên đối tác và những bài học đúc kết quý giá
GIỚI THIỆU CHUNG
Đáp ứng mong đợi đã lâu, hội thảo cuối cùng của Dự án kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc – Thiết kế kỹ thuật và Lập hồ sơ mời thầu đã diễn ra vào ngày 20/5 vừa qua, đánh dấu điểm mốc quan trọng đối với Chương trình Aus4Transport. Không kể tới vô số thách thức và trở ngại trong quá trình triển khai, đặc biệt do đại dịch Covid-19, quá trình thiết kế kỹ thuật Dự án NMPTCP đã hoàn thiện và các hợp đồng xây dựng hiện đang được trao.
Hội thảo cuối cùng của NMPTCP có sự tham gia của đại diện các Cục, Vụ thuộc Bộ Giao thông vận tải như Cục Quản lý Chất lượng và Xây dựng Công trình Giao thông (TCQM), Vụ An toàn Giao thông, Ban Quản lý Dự án 2 (PMU2), Cục Ngoại giao và Thương mại Đại sứ quán Úc (DFAT), Tư vấn Thiết kế – SMEC International, và Nhà thầu Quản lý Chương trình – DT Global.
Đây là sự kiện đặc biệt có ý nghĩa đối với Chương trình, biểu hiện đỉnh cao cho các nỗ lực chung và có vai trò như một quá trình đánh giá cũng như đem lại cơ hội cho các bên đối tác liên quan có thể đánh giá và có thêm những hiểu biết sâu sắc về quá trình thiết kể của cả hai, các hợp phần kỹ thuật và phi kỹ thuật. Các cuộc thảo luận nhóm trong hội nghị đã đạt kết quả và cung cấp nhiều bài học kinh nghiệm được cân nhắc áp dụng trong quá trình triển khai các hoạt động Thiết kế kỹ thuật và Lập hồ sơ thầu trong tương lai.
NỘI DUNG CHI TIẾT…
Dự án Kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc (NMPTCP) là một dự án hỗ trợ phát triển quan trọng kết nối các tỉnh Lai Châu, Lào Cai và Yên Bái với đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai. Dự án nâng cấp khoảng 199 km Quốc lộ và Tỉnh lộ với tổng vốn đầu tư 5.339 tỷ đồng (235 triệu USD). Dự án được đồng tài trợ bởi các khoản vay từ Ngân hàng Phát triển Châu Á (hơn 187 triệu USD), viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Úc (khoảng 4,5 triệu USD cho Thiết kế kỹ thuật và hồ sơ thầu), và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam (thêm hơn 43 triệu USD). Chính phủ Úc cũng đóng góp khoảng 2 triệu USD viện trợ không hoàn lại để tài trợ cho các hợp phần phi kỹ thuật của dự án. Dự án kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc là một dự án ưu tiên của Chính phủ Việt Nam và sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện sinh kế địa phương ở miền núi Tây Bắc, mang lại cơ hội giao thương mới và tiếp cận tốt hơn với các cơ sở giáo dục và y tế cho cộng đồng địa phương.
Aus4Transport bắt đầu tham gia dự án NMPTCP từ năm 2019. Sử dụng viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Úc, Chương trình cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để phát triển Thiết kế kỹ thuật và Hồ sơ thầu cho 11 gói thầu xây dựng. Đồng thời, bốn dự án phi kỹ thuật khác hỗ trợ cho dự án này đã được thực hiện song song thông qua Hợp phần B: “Thiết kế và triển khai Chương trình kiểm soát tải trọng (ALCP)”, “Thiết kế và triển khai Chiến dịch nâng cao nhận thức an toàn đường bộ (RSAC)”, “Lập kế hoạch trồng rừng thay thế và Chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ rừng (RAP-PACOFP)”, “Thiết kế và triển khai Chương trình nâng cao nhận thực về HIV/AIDS và nạn buôn bán người (HHTAP)”. Nhìn chung, Chương trình Aus4Transport đảm bảo rằng tất cả các yếu tố quan trọng về kỹ thuật, phi kỹ thuật và an toàn xã hội đều được xem xét và đưa vào kế hoạch thiết kế và thực hiện của Dự án.
Hội thảo cuối cùng này đã nêu bật các khía cạnh quan trọng của quá trình thiết kế, tập trung vào phạm vi công việc, tiến độ thực hiện, nguồn vốn, sự tiến hành các hợp phần kỹ thuật và khảo sát, sự tiến hành các hợp phần phi kỹ thuật, nguồn lực tư vấn, sự chậm trễ và bài học kinh nghiệm. Tất cả các đại biểu tham dự đã có cơ hội để chia sẻ kinh nghiệm của cá nhân và trình bày những khó khăn, vướng mắc dẫn đến sự chậm trễ của một số gói thầu. Quan trọng hơn, tất cả các bên liên quan đã thảo luận và thống nhất về các bài học kinh nghiệm hữu ích và đưa ra các khuyến nghị có thể được cân nhắc nhằm tăng cường chất lượng Thiết kế kỹ thuật và Hồ sơ thầu cho các dự án trong tương lai.
Do Dự án liên quan đến địa bàn 3 tỉnh, 7 huyện và 30 xã, các tác động tiềm ẩn đối với tài nguyên thiên nhiên và con người là rất lớn. Công tác xây dựng dự kiến sẽ thu hồi 391 ha đất, ảnh hưởng đến hơn 6.000 hộ gia đình, 80% trong số đó được đánh giá dễ bị tổn thương bởi các tác động của việc thu hồi đất do khi có nguy cơ mất đi một lượng đáng kể đất sản xuất của họ. 356 hộ dân khác bắt buộc phải di dời. Theo kế hoạch, nằm trong Thiết kế kỹ thuật và Lập hồ sơ thầu, ngoài việc bồi thường tài sản cho họ, các hộ gia đình này sẽ được hỗ trợ để khôi phục sinh kế. Dự án sẽ có tác động tổng thể đến sinh kế của hơn 150,000 người trong đó các nhóm dân tộc thiểu số chiếm tới 70% dân số trong khu vực dự án. Những con số này cho thấy mức độ phức tạp của dự án và khẳng định mức độ cấp thiết của việc tiến hành các cuộc điều tra kinh tế – xã hội toàn diện và đưa ra các chiến lược giảm thiểu tác động trên nhiều khía cạnh, ngoài các khía cạnh kỹ thuật của thiết kế đường.
Là dự án do ADB tài trợ, NMPTCP bắt buộc phải đáp ứng được các yêu cầu an toàn của ADB. Chương trình Aus4Transport có trách nhiệm đảm bảo rằng tất cả các vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường, tái định cư không tự nguyện, người bản địa, bình đẳng giới và hòa nhập xã hội được cân nhắc phù hợp. Cụ thể, Chương trình đã hỗ trợ Bộ GTVT cập nhật “Đánh giá tác động môi trường và Kế hoạch quản lý môi trường”, cùng với việc lập “Kế hoạch tái định cư và Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số” cho từng gói thầu xây lắp. Các kế hoạch “bình đẳng giới và hòa nhập xã hội” đã được phát triển cho toàn bộ Dự án và cụ thể hơn là cho các nhà thầu xây dựng. Việc xây dựng các kế hoạch này bao gồm một quá trình lặp đi lặp lại với các bên liên quan, theo đó các kế hoạch này liên tục được lồng ghép trong tất cả các hoạt động ngay từ đầu của quá trình thiết kế, đảm bảo rằng các cộng đồng địa phương được tham gia và tham khảo ý kiến. Aus4Transport cũng đã giám sát việc thiết kế và sớm thực hiện các chiến dịch nâng cao nhận thức về an toàn giao thông đường bộ và HIV / AIDs và buôn bán người, và một chương trình kiểm soát tải trọng.
Như đã trình bày trong hội thảo, nhiệm vụ của Aus4Transport trong Dự án Kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc rất rộng và tất cả các bên liên quan đều bày tỏ sự hài lòng khi giai đoạn Thiết kế kỹ thuật và Lập hồ sơ mời thầu đã hoàn thành, sẵn sàng chuyển sang giai đoạn triển khai kế tiếp. Chương trình tự hào được đóng góp vào một dự án quan trọng như vậy, hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong nỗ lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững và xóa đói giảm nghèo trên cả nước.
